Шаазан шүдэлбэр нь өндөр хэмд шатаан гаргадаг металл бус dental porcelain, органик бус нэгдэл юм. Найрлагандаа коамин кварц гэдэг нэгдлийг агуулдаг. НАСЗ-ын практикт 1700 оноос эхлэн хэрэглэсэн байдаг. Дан шаазанг 1800 оноос эхлэн хэрэглэж байсан. Эдгээр нь гоо сайхныг сэргээх техник технологийн дэвшилийн нөлөөгөөр 1960 онд leucitite агуулсан шаазан гаргаснаар хангалттай бат бөх гоо сайхны шаардлага хангасан шаазан гаргасан.
1980 оноос технологи хурдацтай хөгжиж өөр олон төрлийн шаазан гарсан. Тухайлбал: Инфереси буюу Empress даралтат цутгуурын шаазанг өргөнөөр хийх болсон.
1980 оноос технологи хурдацтай хөгжиж өөр олон төрлийн шаазан гарсан. Тухайлбал: Инфереси буюу Empress даралтат цутгуурын шаазанг өргөнөөр хийх болсон.
CAD / CAM Computer ax disian 
загвар
загвар Computer ax mo 
компьютероор шүдэлбэр хийх
компьютероор шүдэлбэр хийхШүдний шаазангын ангилал:
· Шатаах хэмээр
· Хэрэглээг ямар төрлийн шүдэнд
· Яаж хийж байна
Шатаах хэм:
· Өндөр хэмд шатдаг шаазан / 1315-13700С /
· Дунд зэрэг / 1090-12600С /
· Бага хэмд / 870-10650С /
Хэрэглээ:
· Металл шаазан бүрээс, металл шаазан гүүрэлсэн шүдэлбэр
· Дан шаазан, зоомол, шигтгэмэл, бүрээсний нүүрэвч, бүрээс гүүрэлсэн шүдэлбэр
· Шүдэлбэрийн хиймэл шүд
Металл шаазангын холимог
Дан шаазан шүд нь гоо сайхныг хангалттай сэргээх боловч хангалттай бат бөх байж чаддаггүй байна. Дан металл шүдэлбэр нь бат бөх боловч гоо сайхны шаардлагад хангалтгүй байдаг. Энэ 2 сайн талуудыг нийлүүлсэн шүдэлбэр нь металл шаазангын холимог юм.
Металл шаазангын холимог гэдэг нь цутган авсан металл хийцтэй metal framework, металл хийцтэй гүүрэлсэн шүдэлбэр, metal core, metal coping / нэг бүрээс / металл хийц дээр дор хаяж 2 давхар шаазанг шатааж хийдэг шүдэлбэр байна.
Хийх арга:
Шаазанг ашиглаж хийгдэж байгаа шүдэлбэрийг хийх хэд хэдэн арга байдаг.
1. Sintering - Шаазан шүдэлбэр хийхэд хэрэглэж байгаа хамгийн өргөн дэлгарсэн арга нь шаазангын нунтагын норгож тохиромжтой төлөвт оруулан хүссэн хэлбэр, хэмжээгээр, дүрст оруулан шатааж хийдэг. Хатууруулж өөр хооронд нь нэгтгэдэг.
2. Өөр олон аргуудыг түгээмэл хэрэглэж ирсэн. Тухайлбал: цутгах, шахах, машинаар зорж шатаах гэх мэт.
Металл шаазангын холимог шүдэлбэрийг хийхэд тавигдах шаардлага:
1. Металл шаазангын холимог шүдэлбэрийг хийхэд ашиглаж байгаа хайльш нь хэрэглэж байгаа шаазан болон шүдэлбэрийн эд ангиудыг гагнахад хэрэглэдэг гагнуурын хайлах хэмээс хамгийн багадаа 1000С – аар өндөрт хайлдаг байх.
2. Металл шаазангын холимог шүдэлбэрт хэрэглэж байгаа шаазан нь металл хийцийн хайльшийн өөрчлөлтөнд орох хэмээс бага хэмд шатаагддаг байх ёстой.
3. Металл хийцийн гадаргууд шаазанг өөртөө хангалттай наалдуулах ислийн болон арзгар гадаргуутай байх.
4. Хайльш болон шаазан 2 – ын тэлэлт ойролцоо эсвэл хайльшийн тэлэлт шаазангынхаас бага зэрэг өндөр байх шаардлагатай.
5. Хайльш шаазан илүү нягт байх боломжийг олгодог.
6. Металл хийцийг хийх хайльш нь хангалттай бат бөх байх ёстой. ( ялангуяа том хэмжээний ажил дээр ) Хэрэв хайльш уян хатан чанартай бол шаазан уян хатан чанаргүй учраас шаазан хагарна.
7. Металл шаазангын холимог шүдэнд хэрэглэж байгаа хайльш зөв нормоор цутгагдах боломжтой байх
8. Хамгийн тохиромжтой зохиомжоор металл хийцийг зохиомжлоно. Металл бүрхэх шаазан жигд зузаантай байна. Шаазан 2 мм зузаантай бол амархан хагарна. 1 мм – ээс бага бол өнгө гаргах боломжгүй байна. 1,5 -1,8 мм зузаантай байх нь хамгийн тохиромжтой.
Металл шаазан хоорондын холбоос буюу наалдалт
Металл шаазан хоорондын холбоос буюу наалдалт нь шүдэлбэр амжилттай болоход чухал зүйл юм. Металл хийцийн гадаргуу дахь ислийн дулаан нь шатаах үед шаазан руу хэвчиж металл шаазангын холбоос үүсгэдэг ( химийн ). Уг үнэт хайльш нь ислийн дулаан үүсгэхдээ муу буюу химйин хувьд идэвх багатай байдаг тул ислийн давхарга амархан үүсгэн зорилгоор In буюу инди болон цагаан тугалгын болон бусад материалуудыг тодорхой бага хэмжээгээр нэмж өгнө.
Үнэт бус металл болох Ni, Cr, Be зэргийн хайльш нь амархан исэлддэг тул хэт их исэлдэж зузаан исэлийн давхрагатай болохоос сэргийлэх шинжтэй. Үйлдвэрлэгчид тохиромжтой зөв давхрага үүссэнийг ислийн өнгөөр танихаар тааруулсан байдаг.
Ni – бараан саарал
Cr – ногоовтор
Au – цагаан саарал
Материалын хийцийн шаазан суух хэсгийн гадаргуугын болон шаазангын наалтад чухал ач холбогдолтой. Хангалттай хэмжээгээр арзгар барзгар болгох нь металл шаазангын хооронд механик холбоо үүсгэн наалдалтыг сайжруулна. Шаазан нойтон байх нь металл шаазангын хоорондох наалдалтанд чухал нөлөөтэй. Гадаргуу дээр шаазан бага зэрэг урсаж урсалтын улмаас металл шаазан хийц хоёрын хооронд наалдалтын өнцөг багасна. Энэ нь 60 орчим градус болдог. Энэ нь металл шаазан 2 наалдах хүчин зүйл юм
Металл шаазангын шаазан
Металл шаазанд хэрэглэж байгаа шаазанд дараах шаардлага тавигдана.
1. Жинхэнэ шүдтэй адил байх
2. Бага хэмд шатагддаг байх
3. Шаазангын дулаан тэлэлт хайлшны дулаан тэлэлттэй зохицолтой байж хөнгөлттэй наалддаг байх
4. Амны хөндийн эдүүдтэй зохицолтой байх
5. Эсрэг талдаа амьд шүдтэй бол амьд шүдийг элэгдүүлэхгүй байх
Шаазангын үндсэн найрлага нь SiO2 Al2O3 Na2O3 KO3 C болон бусад металууд нь шаазанг галд тэсвэртэй болгох шаазангын өнгийг гаргах дулаан тэлэлтийг ихэсгэх наалдалтыг сайжруулах зорилгоор нэмэгдсэн байдаг. Мөн шатаагдах хэмийг бууруулах.
Шаазан нунтаг байдлаар савлагдсан байдаг. Үүнд :
1. Давхаргад байна эхнийх Opaque
1. Wash opaque - металл түрхэх
2. Body opaque - Тухайн шүдний давхарга өнгийг гаргана.
3. Өнгө shade opaque - 3дахь гадаргуу
Opaque – Үүрэг :
1. Металлын өнгийг далдлах
2. Металл шаазанд химийн холбоог бий болгох
3. Тухайн шүдний өнгийг үүсгэх
Opaque – Үйлдвэрлэгчийн савлагдсан хэлбэр
1. Poster-Үйлдвэрлэгчээс зуурсан глицерин нэрмэл ус
2. Powder-Нунтаг
Opaque - Өнгөнүүдээрээ ялгаатай
1. Dentin – cervical dody in –хүзүүвчийн dentin
2. Body –Их биеийн
3. Inusal-Таслах ирмэгийн
4. Powder –Савлагдсан
Enamel - Шүдэлбэрийн хамгийн гадна давхаргад хэрэглэнэ.
Trans lucence - Хамгийн сүүлд тунгалаг давхарга үүсгэдэг шаазан.
Inasal – Ирмэг хийдэг шаазан
Ер нь шаазанг шатаах үйл явц нь тухайн шаазан материал программын дагуу явагдана. Шатаах программ өөр хоорондоо ялгаатай .Шатаалт болгон өмнөх хэмээс тодорхой хугацаагаар буурч байдаг. Шатаахдаа градус дандаа буурамтгай байдаг.
Шаазангын аппарат нь:
1. Шатаах зуух
2. Ажлын төвц
3. Хянах дэлгэц гэсэн үндсэн хэсгээс тогтоно
Металл шаазан шүдэлбэрт ашигладаг хайлш
Үүнд : Au – Pt - Pd; Au – Pd - Ag; Pd - Ag; Au - Pd; Pd - Cu; Ni - Cr; Co Cr; Ti болно.
Үнэт хайлш : Au – Pt - Pd
Индийг шаазантай наалдалт үүсгэх зорилгоор галийг хайлах хэмийг бууруулах зорилгоор рутенийг цутгагдах чанарыг сайжруулах зорилгоор тус тус нэмдэг. Хайлшны өнгө цагаан саарал байдаг нь гоо сайханыг сэргээхэд бэрхшээл учруулдаг гэж үздэг. Au – Pt – Pd хайлшыг бодвол илүү бат бөх өнгөлгөө авахдаа тааруу байдаг .
Au – Pd - Ag; Au - Pd тэй харьцуулбал Pd - н орцыг багасгаж Ag - ээр дүүргэлт хийсэн байдаг бусад талаараа Au - Pdтэй төстэй. Цагаан тугалга мөнгөний агууламж байхгүй. Мөнгөөр дүүргэлт хийсэн. Хайлш инди болон цагаан тугалгаар шаазантай наалдах бүрхүүлийг гаргах рутен цутгагдах чанарыг сайжруулах зорилгоор тус тус нэмдэг. Үндсэн шинж нь Au – Pd - Ag тэй төстэй. Ni - Cr хром хайлшны зэврэлтэнд тэсвэртэй байдлыг хангадаг бол хөнгөнцагаан хайлшны хатуулаг байдлыг молебдин дулаан тэлэлт зэргийг нэмэгдүүлдэг.
Шаазан босгоход дараах багажийг хэрэглэнэ
· Шаазан тавцан
· Тэмээний үеэр хийсэн зориулалтын бийр
· Хурц багаж
· Баригч
· Лекрон
· Алх сальфетка
· Opague –Давхаргыг өгөгдсөн өнгөний дагуу жигд зузаантай түрхэнэ. Хэт зузаан бол хагарч унах, хэт нимгэн бол металл гэрэлтэх ,муу цавуугаар наавал хагарах Орague түрхэсний дараа алх болон лекроноор доргиож жигд тараана.Илүүдэл ус гадагшилж гадаргуу ялгарч сальфеткаар шингээж авна.сальфетка нь ус сайн авдаг хээгүй байх шаардлагатай.Үүний дараа тухайн Орague-г үйлдлийн зааврийн дагуу шатаана.
Opague шатаахын үед дараах зүйлийг анхаарах хэрэгтэй. Үүнд:
· Opague-г жигд байх ёстой гадаргуугаар
· Поргүй байх ёстой
· Opague-г шатаасны дараа dentin-g босгох үе шат эхэлнэ.
Үүнийг зориулалтын усаар шилэн дээр зуурч илүүдэл усыг сальфеткаар авна. Хэт өтгөн биш шингэн биш зуурна. зуурахдаа хольж хутгахгүй.
Dentan - г түрхэхээс өмнө шаазангийн тусгаарлагчийг шаазангийн хүрч болох
газруудад түрхэнэ \түшилцэх хэсэг гэх мэт\
1 удаагийн авалтаар хүрэлцэхүйц хэмжээгээр тавьж хэлбэржүүлнэ. Энэний хэмжээг шүдний хэмжээтэй байхаар болгож хийнэ. Учир нь:
Шаазан шатаж гарч ирэх үед 30%р агшдаг.энэ үед лекрон бийр хурц үзүүртэй багажаар хэлбэржүүлнэ.Үүний дараа dentin cut back хийнэ. Dentin хамгийн багадаа 0,7мм байх ёстой. Opague 0,2-0,3мм байна.Үүний дараа түшилцэх гадаргууд cut back хийнэ. Түшилцэх цэгээс 1мм зайтай тухайн шүдний хэлбэрийг давтаж зурж тэмдэглэнэ. Мөн цөгцний таслах ирмэгийг 3 тэнцүү хуваасан тэмдэглэгээ хийж cut back хийнэ. Өөлөхдөө налуулж өөлнө.Таслах ирмэгт тэмдэглэгээнийхээ дагуу V хэлбэртэй dentin cut back хийнэ.урт нь цөгцний 3\1 түүний дараа давхаргаа бийрээр гөлгөр болгоно.Enamel давхаргыг хаана зузаан нимгэн байхыг бодолцож түрхэнэ. Үүдэвч хэсгээ анотомийн дагуу бүрхэж өгнө. Үүний дараа Translucence-г ажлийн дагуу хийнэ.мөн үүний дараа металлийн хэлэн талын гадаргууг засаад Trans болон emal enamel-р бүрхэнэ үүний дараа загвараас болгоомжтой салгаж түшилтэх гадаргууг хийнэ. Мөн 30%н тойрогтой хийнэ. Усыг шингээж нягтруулаад шатаах тавцан дээр тавина. Үүнийг үйлдвэрийн зааврийн дагуу шатаана.шатааж гаргаж ирээд шаардлагатай correct засалт хийнэ. Эхлээд янз бүрийн хэлбэр толгой бүхий алмазын толгойгоор засалт хийнэ. Бохирдлоос сэргийлэх тус тусдаа багажтай байх ёстой. Шаардлагатай засвар хийсний дараа анатомийн хэлбэрээс жижиг болсон бол шаазан нэмж босгоно. Градусын бууралттай шатаана. Ингээд засалт хийх шаардлагатай бас дахин шатаана. Үүний дараа бэлэн болсон гэж үзвэл GLAZE - н давхаргыг хийнэ. Гялалзуулагч агуулсан зориулалтын шингэнд GLAZE хийж зуураад шаазан шүднийхээ гадаргад нимгэн жигд түрхэнэ.Шаардлагатай бол STAIN - р толбыг хийж өгнө. Correct хийх явцад анотомийн хэлбэрүүдийг тодруулна. Гүүрэлсэн шаазангийн хийж байгаа үед түшилцэх хэсгийн ховилыг дискээр гаргаж өгнө. Үүний дараа металл бариулаа таслаад металл хэсгээ өнгөлнө. Мөн хоршихуйгаа үзэж тохируулж өгнө.
Араа
Opague - давхарга түрхэж шатаана. Үүний дараа dentin - р тухайн шүдний анатомийг dentin - р урлаад cut back хийнэ. Өө сэвийг бийрээр авч илүүдэл шингэнийг авна.Үүний дараа enamel бага бага хэмжээгээр авч тавьж бүрхэнэ. Анатомийг сэргээнэ.Ингээд шууд хийж болно. Ажлыг болгоомжтой салгаж түшилцэх цэгийг салгана. Түшилцэх босго хийнэ . Condene хийж бийрээр гадаргууг нь гөлгөр болгоод шатаана. Ингээд түшилцэх цэг хоршихуйг шалгаад stain болон glare түрхэж stain болно. Салстад хүрэлцэх хэсэг нь шаазан байвал илүү тохиромжтой байдаг. Металлын гадаргууг 1 чиглэлд жигд өөлнө.Шаазангийн металлын curacidl тусдаа байх ,металл шаазан металл их тэлдэг шаазан хагарахгүй шаазан их тэлвэл хагарах магдлал ихтэй. Шаазан хагарах шалтгаан /2,651,474/ байдаг.
Cut back
Маржин - силикон буйл хийхийн ач холбогдол нь буйланд үзүүлэх даралтыг тодорхойлно. Potty - р хэв авна. Үүний дараа босоо зүснэ, хөндлөн зүснэ. Таслах ирмэг лавайг өөлөхдөө таслах ирмэгээс 1,5-2мм үүдэн хацар талын гадаргуу 1,2-1,3мм баримжаалж ховил гаргана.Ямарч тохиолдолд металл Шаазан зааг / butt joint холбоос / ирмэг дотор тал нь мохоо металл шаазан уулзах хэсэг 90 градус байна. Металл шаазан зааг хоршилтын цэгээс дор хаяж 2мм зайтай байх ёстой. Таслах ирмэгээс 1-1,5мм зайтай байна. Лавай хийцүүдээ хооронд нь холбохдоо сайн гараараа дарж наагаад хөртөл нь гараараа дарж бэхэлж хөргөнө. Бариул хийх хазалтанд оролцохгүй байхаар металл хэсэгт бэхэлнэ.хайлмал хайлшний ислийн давхарга нь урд хэсэгтэй их байдаг. Учраас ийм байдлаар зохиомжловоос ислээр баялаг хэсэг нь урд хэсэгтэй ордог.
Ислийн давхарга
Хайлшийг хайлуулах үед нэмэлт элментийг металл хийцийн гадаргууруу нэвчиж \зах хэсэгрүү / гарч анаяк / давхаргатай био химийн холбоо үүсгэх боломжийг бүрдүүлнэ . Давхарга бий болдог. Дөл үзүүр нь О2-р баялаг өөлөлт тааруулахад загвар дээр бүрэн суух ёстой. Шаазангийн хайлшид зэс, мөнгө байж болохгүй урвалд орж өнгө нь саарал болдог.
Бие даалт хийсэн: О.Санжаа, Ц.Насанбат,Б.Сувданчимэг
No comments:
Post a Comment